Tuy được gọi là bún hến, nhưng nguyên liệu chính của món bún này không phải là con hến mà từ con chắt chắt. Con chắt chắt là một họ nhà hến, nhưng nhỏ hơn rất nhiều, có màu đen, vị ngọt đặc biệt.
Chắt chắt rất bổ và tốt cho sức khỏe: chứa nhiều protid, chất sắt, đồng; nhiều vitamin B12, ít cholesterol nên thích hợp với người thiếu máu và người bị bệnh tim mạch, thịt chắt chắt vị ngọt mặn, tính hàn, không độc, có tác dụng hoạt tràng, thông khí, mát gan, thanh nhiệt giải độc, lợi tiểu.
Chắt chắt thường sống dưới bùn cát nên để làm sạch là điều quan trọng nhất, theo bí quyết của những người lớn tuồi thì Chắt chắt mang về ngâm nước gạo để nhả hết cát và nhớt, cho vào rổ rồi chà thật mạnh cho sạch lớp bùn bám ngoài phần vỏ.
Cho chắt chắt vào nồi luộc chín, nhớ khi nước sôi thì lấy đũa khuấy liên tục cho chắt chắt mở vỏ ra. Vớt chắt chắt ra rổ thưa, cho vào chậu nước đãi lấy ruột. Lấy nước luộc chắt chắt làm nước dùng.
Phi thơm hành, cho thịt chắt chắt vào xào trên lửa lớn đến khi săn lại, nêm gia vị vừa miệng. Tiếp đến đổ nước lên nồi xào thêm mắm muối, thêm gừng vào để khử mùi tanh của bùn đất vậy là đã có nồi nước dùng đậm đà .
Món bún sẽ ngon hơn khi ăn kèm nước mắm ớt tỏi và gừng. Cuối cùng cho bún vào tô kèm một ít rau thơm, rau mùi, chan nước dùng vào và thưởng thức.
Bún Hến Mai Xá là một món ăn dân dã không cầu kỳ nhưng mang hương vi đặc trưng riêng của một vùng quê Quảng Trị, là món ăn Đặc sản Quảng Trị và được nâng thành một thứ văn hóa ẩm thực của những làng quê ven sông Thạch Hãn./.
