Ốc giác
Ốc giác ở miền Trung còn gọi là ốc gàu, ốc gáo (dùng vỏ ốc làm dụng cụ múc nước). Ốc giác có tên khoa học là Melomelo, có con nặng hơn 1kg. Loài ốc này thường sống theo các vùng đá rạng chìm khuất dưới mặt nước hoặc các vách đá, hang hốc ngập nước quanh chân các hòn đảo.
Thịt của con ốc giác gồm hai phần đều ăn được, phần cùi ốc trắng trong, cứng giòn như mề gà; phần ruột ốc màu nâu nhạt, mềm, vị bùi và béo mà người ăn ốc giác sành điệu gọi là gạch hay gan.
Từ ốc giác người dân ở đây chế biến ra nhiều món như luộc, nướng, làm gỏi, cháo… Đơn giản nhất là món ốc giác luộc, thịt ốc được cạo rửa sạch cho hết chất nhờn, mang luộc chín rồi xắt mỏng. Với món hấp, sau khi rửa sạch, đem hấp với sả nguyên cả vỏ, sau khi chín lấy phần thịt xắt lát thật mỏng, thịt ốc có màu vàng ươm. Hai món này khi ăn chấm nước mắm gừng, tỏi ớt thì rất giòn và ngon.
Hấp dẫn hơn vẫn là món gỏi ốc giác. Luộc chín ốc rồi xắt sợi, cùng với thịt ba chỉ luộc chín, xắt sợi. Đu đủ sống bào mỏng, rau răm xắt nhỏ, hành tây, đậu phộng rang, hành phi… nước mắm, tỏi, ớt, chua, ngọt rồi xúc ăn với bánh tráng là ngon không chỗ nào chê được.
Có lẽ món cháo ốc giác ăn nóng là khiến nhiều người thích nhất, để có món cháo ngon thì ốc sau khi hấp chín, mang ra xắt mỏng ướp với gia vị hành tím, tiêu, bột nêm… Phi dầu với hành tím cho thơm, bỏ thịt ốc giác đã ướp vào đảo đều cho chín. Sau đó đổ vào nồi cháo đã nấu nhừ, chờ sôi đều rồi nêm lại gia vị cho vừa ăn, nhắc xuống múc ra bát, cho thêm rau thơm xắt nhỏ như ngổ, hành lá… Múc muỗng cháo đưa vào miệng kèm theo miếng thịt ốc giác rất giòn quyện cùng vị thơm của các gia vị khiến thực khách ăn một lần và nhớ mãi.
Ốc kèn
Ốc kèn có hình xoắn dài như loa kèn, hoa văn màu tím nâu đều đặn, đẹp mắt. Từ lâu ốc kèn đã được coi là món ngon đặc biệt trong những đặc sản biển bởi thịt của nó giòn, ngon và bổ dưỡng. Ốc kèn không có cholesterol, lại dễ tiêu hóa.Vị ốc lạ, đậm đà, ăn không biết ngán. Vào mùa hè ăn rất mát, da không nổi rôm, sảy.
Có nhiều cách chế biến ốc kèn như: nướng sả, hấp, chiên tẩm bột, nấu cháo… Mỗi món ăn sẽ mang lại cho thực khách những cảm nhận khác nhau về món ăn mang đậm hương vị của biển.
Ốc mỡ
Gọi là ốc mỡ bởi khi bơi dưới nước, nhìn ốc giống như một miếng mỡ màu vàng nhạt, xòe tròn, mềm mại, trông rất dễ thương. Ốc mỡ có nhiều vào mùa hè và được người dân miền biển bắt bán cho các hàng quán ven bờ.
Ốc mỡ có vị ngọt, béo, khi kết hợp với các loại gia vị nóng như sả, ớt, tiêu, gừng, sa tế thành những món ăn ngon lạ miệng. Trước khi chế biến, ngâm ốc vào nước vo gạo chừng 30 phút là ốc nhả hết chất bẩn và cát trong mình.
Đơn giản nhất là ốc mỡ hấp sả chấm nước mắm gừng. Ốc rửa sạch, để ráo rồi cho vào nồi, thêm một chút nước cùng vài củ sả đập dập rồi đun lửa nhỏ. Vì ốc tiết ra nước nên chỉ cần đổ một lượng nước rất ít, đủ để không làm cháy đáy nồi. Khi hấp, cần xốc vài lần cho ốc chín đều. Đĩa ốc hấp nóng hổi, tỏa hương thơm của sả thật hấp dẫn. Ốc mỡ hấp sả chấm nước mắm gừng là ngon nhất. Món ốc mỡ xào sả cũng thơm ngon và đầy hương vị biển khơi.
Ốc vú nàng
Ốc vú nàng là một loài nhuyễn thể, lớp vỏ xà cừ phủ trên lưng trông tựa như bầu vú “của nàng”, trên đỉnh của vỏ ốc có một cái núm nhỏ. Thường, mỗi con ốc vú nàng to bằng ba ngón tay, lớn nhất cũng chỉ nửa bàn tay. Loại này sống bám vào đá, muốn bắt không thể dùng tay không mà phải cầm dao, khéo lắm mới tách được miệng chúng ra để vú nàng được nguyên con. Vú nàng được chế biến thành món luộc hoặc món trộn. Thịt vú nàng màu trắng ngà được luộc nguyên con, rửa sạch rồi tưới qua lại một lần nước sôi bỗng chuyển sang màu vàng ngon mắt ăn với muối tiêu chanh. Món trộn thịt ốc vú nàng với da heo hay thịt ba chỉ thái nhỏ, dưa chuột, rau răm, rau húng, đậu phộng rang giã dập, chanh tươi, ớt chín, nước mắm ngon sẽ có món gỏi ốc đặc biệt thơm ngon. Ngoài ra, cư dân vùng Cù Lao Chàm (Hội An) còn có tập quán kho thịt ốc vú nàng với thịt heo và ăn với cơm.
Ốc hương
Ốc hương không những quyến rũ với mùi thơm, vị ngọt tự nhiên. Ốc hương không có cholesterol, lại dễ được cơ thể hấp thụ. Chỉ riêng ốc hương dù luộc mộc, mùi ốc vẫn tỏa hương như mùi lá dứa. Ốc hương được chế biến các món như nướng, hấp, tẩm bột chiên giòn, gỏi hoặc sốt me chua cay.
Dân sành điệu ở miền Trung sau khi luộc sôi ốc vài dạo thì vớt ra nhúng vào nước lạnh cho thịt mềm và giòn. Món nướng và luộc chấm muối ớt, muối tiêu chanh, hoặc tương ớt. Nướng ốc hương khi gần chín cho chút mỡ hành hoặc dầu ăn vào miệng ốc hương rồi tiếp tục nướng, thịt ốc sẽ trở nên vàng ruộm và thơm lừng. Khi ăn, thực khách nên chọn những con nhỏ, thịt sẽ ngọt bùi và mềm hơn con lớn./.
